Göç; nüfusun azalmasında, çoğalmasında ve dağılımında büyük rol oynar.İnsanların ekonomik,toplumsal,siyasal ve doğal nedenlerle, bireysel olarak aileleriyle veya büyük kitleler halinde yaşadığı yeri geçici veya devamlı olarak terk edip başka yerlere gitmesi hareketine göç denir.Deprem,volkanik olaylar,iklim değişiklikleri,seller ve taşkınlar doğal sebepleri oluşturur.Savaşlar,iç karışıklıklar,ihtilaller ve dini olaylar toplumsal sebepleri oluşturur.İşini büyütme,gelirini arttırma,iş bulma,daha iyi şartlarda yaşama gibi olaylar da ekonomik sebeplerdir.Günümüzde bunlardan en etkili olanı ekonomik sebeplerdir.
Göç olayı insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır. Örneğin eski dönemlerde insanlar av hayvanlarının bol olduğu yerlere,su kaynaklarının çevresine veya iklimin ılıman olduğu bölgelere göç etmişlerdir.Tarım alanlarının bulunduğu alanlarda göç alan yerler arasında gösterilir.Tarihteki en büyük göç hareketi Kavimler göçüdür.Bu göçün oluşma sebebi Orta Asya’nın ikliminde görülen olumsuzluk olmuş ve bir çok kavim iklimin daha ılıman olduğu bölgelere göç etmiştir.Göç eden kavimler gittikleri yerlerdeki kavimleri de göçe zorlamıştır.Böylece kitlesel bir,r yer değiştirme yaşanmış ve Avrupa kıtasının çehresini değiştirtmiştir.
Tarihteki bir diğer önemli ve büyük göç hareketi Amerika’nın keşfinden sonra olmuştur. Özellikle Avrupa’dan yeni kıtaya bir çok insan göç etmiş ve bu topraklarda koloniler kurmuşlardır. Amerika kıtasında yeni devletlerin kurulması Dünya ve Avrupa tarihini değiştirecek önemli gelişmelerin başlamasına neden olmuştur.
Göçler,iç göçler ve dış göçler olmak üzere ikiye ayrılır;
1-İÇ GÖÇLER
Ülke içerisinde nüfusun yer değiştirmesine iç göç denir.İç göçlerle bir ülkenin toplam nüfusunda değişme olmaz.Sadece bölgelerin ve illerin nüfusunda artma veya azalma olur.İç göçler yurdumuz ve dünya genelinde en çok kırdan kente göç şeklinde olur.Zengin tarım bölgeleri,sanayi bölgeleri,ticaret merkezleri,maden çıkarım bölgeleri ve turistik bölgeler göç alan yerlerdir.
İç göçlerin nedenlerini şöyle sıralayabiliriz;
1-Kırsal kesimde hızlı nüfus artışıyla toprakların bölünmesi ve ailelerin geçim ihtiyacını karşılayamaması
2-Toprağın erozyonla verimsizleşmesi ve makineli tarımın gelişmesi
3-Kırsal kesimde iş imkanlarının sınırlı olması
4-Kentlerde iş imkanı eğitim ve sağlık hizmetlerinin kırsal kesimden daha iyi olması
5-Deprem,heyelan,sel gibi doğal afetlerin meydana gelmesi
6-Arazi kamulaştırma çalışmaları
İç göçlerin sonuçları şunlardır;
1-Ülke genelinde nüfusun dağılışında dengesizlik görülür.
2-Yatırımlar dengesiz dağılır.
3-Kırsal kesim yatırımlarında verimsizlik meydana gelir.
4-Düzensiz kentleşme görülür.
5-Sanayi tesislerinin kent içinde kalması ve alt yapı eksiklikleri görülür.
6-Kentlerde konut sıkıntısı çekilir.
7-Kent nüfusunda aşırı artış görülür.
8-Kentlerde işsiz insanların oranı artar.
İç göçleri önlemek için Kırsal kesimde yapılması gerekenler;
1-Tarımda sulama imkanlarını arttırmak,
2-İntansif (Modern) tarım metodunu geliştirmek,
3-Besi ve ahır hayvancılığını geliştirmek ve yaygınlaştırmak,
4-Kırsal kesimde eğitim ve sağlık hizmetlerini yaygınlaştırmak,
5-Tarım ve hayvancılığa bağlı sanayi kollarını kırsal alanlara yönlendirmek,
6-Kırsal kesimde küçük sanayi kollarını geliştirmek,vb. gereklidir.
İç göçler Sürekli ve Mevsimlik göçler olmak üzere ikiye ayrılır;
A))SÜREKLİ İÇ GÖÇLER: Ülke içerisinde yer değiştiren insanların,göç ettikleri yerlere yerleşmesiyle gerçekleşir.Yani göçe katılan kişiler gittikleri bölgeye kalıcı olarak yerleşmişse bu sürekli göç olmaktadır.
B)MEVSİMLİK GÖÇLER:Kırsal kesimdeki bazı ailelerin büyük şehirlere,tarımın yoğun olarak yapıldığı yerlere,yaz turizminin geliştiği yerlere bir müddet çalışmak üzere göç etmeleri ile gerçekleşir.Örneğin yaz aylarında kırsal kesimde yaşayan gençlerin kentlere gelerek inşaat,yol,kanal yapma,ağaçlandırma gibi işlerde çalışması,turistik bölgelerde otel hizmetlerinde görev alması yada kırsal kesimdeki ailelerin tarımın yapıldığı alanlara hasat zamanı göç ederek çalışması ve sonra tekrar köyüne dönmesi gibi.
2-DIŞ GÖÇLER
Nüfusu oluşturan bireylerin yer değiştirmeleri sadece ülke sınırları ile sınırlı değildir.Uzun süre kalmak,çalışmak yada yerleşmek amacıyla kişiler ülke sınırlarını aşabilirler.Bu da dış göçün ortaya çıkmasına yol açar.Dış göçler,bir ülke ile diğerleri arasındaki nüfus alışverişleridir.Bu göçler sonunda bir ülke ya nüfus kaybına uğrar yada nüfus kazanır.
Dış göçler bazen zorunlu bazen de isteğe bağlı olarak gelişir.Baskı,zulüm veya savaştan kaçarak herhangi bir ülkeye yapılan göç şekline zorunlu göç yada sığınma göçüdenir.Örneğin;1991’de yaşanan körfez savaşı sonucunda Kuzey Irak’tan 460 binden fazla insan ülkemize göç ederek sığınmıştır.Dış göçlerin başka şekilleri de vardır.Bunlar;değiştirme (mübadele ) göçü,gönüllü göçler,iş gücü göçü ve beyin göçü gibi göçlerdir.Bir antlaşmaya göre yapılan göçlere değiştirme göçleri denir.Lozan barış antlaşmasına göre Yunanistan’dan 4 bin kadar Türk’ün yurdumuza gelmesi ve 150 bin kadar Rum’un Yunanistan’a gönderilmesi bu tür bir göç hareketidir.Avrupalıların Amerika,Güney Afrika,Avustralya gibi yeni dünya kıta’larına göçü ise gönüllü göçlerdir.Herhangi bir ülkeden başka ülkelere çalışmak üzere insanların gitmesine iş gücü göçü,Bilim adamı,doktor,mühendis,ekonomist gibi bilim ve tekniğin gelişmesinde rol oynayan nitelikli elemanların başka ülkelere göçmesine de beyin göçü denir.
DIŞ GÖÇLERİN NEDENLERİ:
1-Ekonomik nedenlerle çalışmaya gidilmesi
2-Tabii afetler
3-Savaşlar
4-Etnik nedenler
5-Sınırların değişmesi
6-Uluslar arası antlaşmalarla sağlanan nüfus değişimi
DIŞ GÖÇLERİN SONUÇLARI:
1-Göç eden ülkede nüfus artar,göç veren ülkede ise azalır.
2-Ülkeler arasında ekonomik ilişkiler gelişir.
3-Ülkelerarası kültürel ilişkiler gelişir.
Dış göç açısından değinilmesi gereken önemli nokta da beyin göçüdür.Bu kavram,az gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerdeki nitelikli kişilerin sanayileşmiş ülkelere gidişini ifade eder.Böylece iyi yetişmiş insan kaynağı zaten az olan ülkeler,bu değerli kaynaklarını da başka ülkelere kaptırmaktadır.Beyin göçü önemli ölçüde ülkemiz için de geçerlidir.Şu anda doktor,mühendis,iktisatçı,bilim adamı,öğretim üyesi vb. mesleklerde çok sayıda insanımız Avrupa ülkeleri ve Amerika’ya yerleşerek bu ülkeler için çalışmalar yapmaktadırlar.Beyin göçünün başlıca nedenleri olarak şunlar sıralanabilir;
1-Sanayileşmiş ülkelerin,nitelikli iş gücünü ülkelerine çekmek için onlara çok yüksek ücretler ödemesi,
2-Gelişmiş ülkelerde çalışma koşullarının kolay olması,
3-Göç gönderen ülkelerde,sanayi ve ticaretin yeterince gelişmemesi sonucu nitelikli iş gücünün kendine uygun iş bulmakta zorlanması
DIŞ GÖÇLERİN SONUÇLARI:
1-Göç alan ülkelerin nüfusu artar,göç veren ülkelerin nüfusu azalır.
2-Ülkeler arası ekonomik ve kültürel ilişkiler gelişir ve toplumlar birbirlerini daha iyi tanırlar.
UYARI:
CDış göç sonunda ülke nüfusu değişirken iç göçlerde ülke nüfusu değişmez.
CDış göçler geri kalmış ülkelerden gelişmiş ülkelere doğrudur.
Cİç göçler kırsal kesimden kentlere yada az gelişmiş kentlerden gelişmiş kentlere doğrudur.