Dünyanın Coğrafi Enleri
En kuzeydeki kara parçası: Grönland açıklarındaki Islet of Odaaq’dır.
En güneydeki kara parçası: Güney kutbu çevresinde yer alan Antarktika Kıta’sıdır.
En yüksek zirve: Çin – Nepal sınırındaki Himalayalar üzerinde yer alan Everest’tir (8850 m).
En yüksek plato: Pamir Platosudur. Ortalama yüksekliği 5000 metredir.
Deniz seviyesinden en alçakta bulunan yer: Lut Gölü’dür (-395 m).
Bugüne kadar ölçülebilen en derin çukur: Büyük Okyanus’un batısındaki Mariana Çukuru’dur (-11.034 m).
En büyük kıta: Asya Kıtası’dır (44.377.317 km²).
En küçük kıta: Okyanusya Kıtası’dır (8.943.494 km²).
En büyük okyanus: Büyük Okyanus’tur (179,7 milyon km²).
En küçük okyanus: Hint Okyanusu’dur (74,9 milyon km²).
En büyük ada: Grönland Adası’dır (2.175.600 km²).
En büyük çöl: Kuzey Afrika’daki Büyük Sahra Çölü’dür (8.800.000 km²).
En geniş örtü buzulu: Antarktika’dadır (14 milyon km²).
En volkanik yöre: içinde ünlü Hekla Dağı’nın da (1491 m) bulunduğu 30etkin yanardağıyla İzlanda’dır.
Günümüze kadar tespit edilen en şiddetli deprem: 22 Mayıs 1960’ta Güney Şili’de 9,5 Richter ölçeğinde meydana gelmiştir. Sekiz yanardağ patlaması olmuş, Pasifik Okyanusu’nun aşarak Hawaii ve Japonya’ya kadar etkili olmuştur.
Tarihte bilinen en büyük deprem: 1556 yılında Kuzey Çin’de meydana gelmiştir. Bu depremde 830.000 insan ölmüştür.
Yirminci yüzyılın en büyük depremi: 28 Temmuz 1976’da Kuzeydoğu Çin’deki Tang-Şan’da gerçekleşmiştir. Bu depremde 695.000 kişinin ölümüne neden olmuştur.
En derin mağara: Fransa’da bulunan Jean Bernard Mağarası’dır. (1494 m).
Dünyanın ortalama sıcaklığı: 15°C’dir.
En çok can kaybına yola açan kasırga: Bangladeş’te 1991 yılında gerçekleşmiştir ve 200.000 kişinin ölümüne neden olmuştur.
Kaydedilen en yüksek sıcaklık: 58°C, El Aziziye (Libya).
Kaydedilen en düşük sıcaklık: -89°C, VoSToK (Antartika).
En kurak yer: Şili’deki Atacama Çölü’dür. (Yıllık ortalama yağış miktarı 0,1mm.’dir.)
En çok yağış alan bölge: Waialeale Dağı (Hawaii Adası), 11.684mm.’dir.
En rüzgarlı yer: Hawaii Adasındaki Honolulu’dur. Tespit edilen en yüksek değer 380 kmh/236 mph’dir.
En uzun nehir: Afrika’daki Nil Nehri’dir. (6690 km.)
En geniş ırmak havzası: Amazon Havzasıdır. (7.050.00 km²)
Yıllık ortalama akımı en yüksek olan akarsu: Amazon Irmağı’dır. (100.000 m³/sn)
En yüksekten akan çavlan: Venezuela’daki Orinico Irmağı’nın Caroni kolu üzerinde bulunan Angel Çavlanı’dır. (980 m.)
Akıttığı su hacmi bakımından başta gelen çavlan: Brezilya’da Parana Nehri üzerindeki Geaira Çavlanı’dır. (Yüksekliği 114 m. Dökülen su miktarı saniyede 13.300 m³)
En yüksek baraj: Rusya Federasyonu’nda bulunan Rugunsky Barajı’dır
(gövde yüksekliği 325 m, geçirdiği su miktarı 62.000 m³/sn).
Rezervuar hacmi en büyük baraj: Zambezi Nehri ‘nin Zambiya-Zimbabve sınırını oluşturduğu kesimi üzerindeki Kariba Barajı’dır (180 milyar m³).
En büyük göl: Şayet Hazar (438.000 km²) bir deniz kabul edilirse, ABD-Kanada sınırında yer alan Superior Gölü’dür (82.700 km2).
En derin gol: Baykal Gölü’dür (Rusya), -1741 m.
Yüzeyi deniz seviyesinden en aşağıda bulunan göl: Lût Gölü’dür (-397 m).
Deniz yüzeyinden en yüksekte bulunan göl: Peru-Bolivya sınırında yer alan Titicaca Gölü’dür (3810 m).
En büyük hacimli tatlı su gölü: Sibirya’daki Baykal Gölü’dür (22.000 km3).
Göllerin en fazla yer kapladığı ülke: Kanada’dır (ülke yüzölçümünün yaklaşık % 7’si, dünyadaki tatlı suların % 25’i).
Orman alanının genişliği bakımından başta gelen ülke: Rusya’dır. Bu ülke 7.635.000 km.lik orman alanıyla (ülke yüzölçümünün % 45’i) dünya toplam orman alanının % 43,5’ine sahiptir.
Orman alanının toplam ülke yüzölçümüne oranı bakımından başta gelen ülkeler: Guyana (% 94,4) ve Surinam (% 94,4)’dır.
Ortalama ömrün (doğumlarda beklenen yaşam süresinin) en uzun olduğu ülke: Japonya’dır (Erkeklerde 77,6 yıl, kadınlarda 84,4 yıl, 2003).
Ortalımın ömrün en kısa olduğu ülke: Mozambik’tir (Erkeklerde 31,0 i yıl, kadınlarda 36 yıl, 2003).
En fazla konuşulan dil: Çince’dir.
En çok dil konuşulan ülke: Papua Yeni Gine’dir. 869 dil, lehçe ve ağız konuşulmaktadır.
En kalabalık kent: Japonya’nın başkenti Tokyo’dur (34.900.000 nüfus, 2004).
En geniş alana yayılmış kent: Avustralya’nın Qucensland Eyaleti’ndeki Mt. İsa kentidir (25.427 km2).
En yüksekte bulunan yerleşim yeri: Şili’deki Aucanquilcha’dir (5300 m).
En yüksek başkent: Bolivya’nın başkenti La Paz’dır (3627 m).
En alçakta bulunan yerleşim yeri: ABD’nin California Eyaleti’ndeki Calipatria Kenti’dir (-56 m).
En kuzeydeki yerleşim yeri: Norveç’in Spitzberg Adası’ndaki Ny- Alesund’dur (78° 56′ kuzey enlemi).
En güneydeki yerleşim yeri: Şili’nin Puerto Williams Kenti’dir (55° güney enlemi).
Yüzölçümü en geniş olan ülke: Rusya Federasyonu’dur (17.045.400 km²).
Yüzölçümü en küçük olan Ülke: Vatikan’dır (0,272 km²).
En alçak ülke: Maldivler’dir. Mercanadası olan bu adaların hiçbirinin yüksekliği deniz düzeyinden 2 m.den daha yüksek değildir.
En çok ülkeyle sınır komşusu olan ülke: Çin’dir. Komşu ülke sayısı 15 tir,
En ve boy arasında en büyük tezada sahip ülke: Şili’dir. Bu ülke alanının kuzey-güney yönündeki uzunluğu 4350 km, eni ise ortalama 180 km.dir.
En uzun kesintisiz ülke sınırı: ABD-Kanada sınırıdır.
Nüfusu en fazla olan ülke: Çin’dir (1.304.196.000 nüfus. 2003).
Nüfusu en az olan ülke: Vatikan’dır (900 nüfus, 2003).
En yoğun nüfuslu ülke: Monako’dur (km:’ye 16.410 kişi, 2003).
En seyrek nüfuslu ülke: Moğolistan’dır (km²’ye 1,7 kişi).
En zengin ülke: Lüksemburg’dur (2002’de kişi başına geliri 44.000 ABD dolan).
En yoksul ülke: Sierra Leone’dir (2002’de kişi başına geliri 580 ABD
En uzun demiryolu tüneli: Japonya’da bulunan Seikan Tüneli’dir. 1986 yılında tamamlanan bu tünelin uzunluğu 54 km.dir.
Ticari mal trafiği en yoğun liman: Hollanda’nın Rotterdam Limanı’dır (yıllık toplam yük trafiği 293 milyon ton).
En önemli transit havaalanı: ABD’nin Chicago Kenti ildeki O’Hare Havalimanı’dır (yıllık yolcu trafiği 70 milyon kişi).
GSYİH’sı en büyük olan ülke: Amerika Birleşik Devletleri’dir (2002’de 10,4 trilyon ABD dolan).