Amerika, kuzey Kutbu’ndan Güney Kutbu’na kadar uzanan, orta kesiminde kıstakla birleşen üçgen biçiminde iki büyük kara parçasından oluşur. Kuzeyde yer alan kara parçasına Kuzey Amerika, güneyindeki ise Güney Amerika olarak adlandırılır. Orta Amerika denilen bölge ise Meksika’daki Tehuantepec kıstağı ile Panama kıstağı arasındaki kesimdir.
Güney Amerika’nın tamamı ile Orta Amerika, Meksika ve Antiller; ortak tarihsel ve kültürel özellikleri bakımından Latin Amerika adı altında toplanmışken, Meksika’nın kuzeyinden itibaren olan kuzey Amerika topraklarında Anglo-Sakson (Anglo Amerika) adı verdikleri kültürleri hakimdir.
Kıtanın konumuna bakıldığında kıta; kuzeyden Buz Denizi, Doğudan Atlas Okyanusu, batıdan Pasifik Okyanusu ve güneyden de Güney Buz Denizi ile çevrilidir. Kıta, 92 km. genişlikte olup 50 m. derinlikte olan Bering Boğazı’yla Asya topraklarından ayrılmıştır. 20.000 km. boyunca uzanan Amerika dünyanın en uzun kıtasını oluşturur( 82⁰ N enleminde Colombia Burnu– 55⁰ güney enlemindeki Horn Burnu ). Buradan şu sonuç çıkar ki Amerika kuzey ve güney kutup noktalarına en fazla yaklaşan anakaradır. Kıtanın en doğu ucunu oluşturan 35⁰ batı boylamı ki burası Brezilya’nın doğusundaki Branco Burnu ile en batı ucunu oluşturan 166⁰ batı boylamında bulunan Alaska’nın batısındaki Galler Prensi Burnu’dur. Genişlik olarak yaklaşık 5000 km.’yi aşmaktadır.
Yüzölçümü bakımından Asya kıtasından sonra ikinci büyük anakara olan Amerika, yeryüzündeki kara parçasının % 27,8’ini kapsar. Yalnız Amerika Güney kıtası ve kuzey kıtası olmak üzere ikiye ayrıldığından ikici büyük kıta Afrika Kıta’sı olarak geçer. Dünya nüfusunun % 14’ü (yaklaşık olarak 900 milyon) Amerika’da yaşamaktadır.
Yapısal Özellikleri
Amerika Ana karası , yer tarihi boyunca Avrupa ve Afrika ‘da kayarak uzaklaşmıştır. Bu kıtaların karşılıklı kıyıları gözden geçirildiğinde Amerika’nın kuzeyindeki genişliğin Avrupa’nın kuzeyi üzerine kapandığı Orta Amerika’daki girintinin batı Afrika çıkıntısıyla doldurulduğu ‘ aynı şekilde Güney Amerika çıkıntısının da Afrika’nın Gine Körfezi girintisi kapladığı dikkati çeker.
Kuzey Amerika!nın kuzeydoğu çeyreğini büyük bir bölümünü kapsayan Kanada kalkanı , Kuzey Amerika’nın ; Guyana ve Brazilya kalkanları da , Güney Amerika ‘nın çeyreğini oluştururlar. Kıtanın batı kıyıları boyunca Dünya anakaralarında genellikle doğu-batı doğrultusunda uzanmasına karşılık Yeni Dünya’daki kuzey-güney doğruştulu uzanışı , dünya kıtasının parçalanmasın dan sonra Kuzey ve Güney Amerika’nın eski temel arazisini oluşturan platformların daima batı yönünde hareket etmesinden ve Pasifik Okyanusu’na ait okyanusal kütlenin kıtalara ait karasal kütle altana dalmasından kaynaklanır.
Amerka Kıtası’nda Dördüncü Zaman’dan önce meydana gelen kütleler, bu zaman da yer hareketlerinde baş gösteren değişiklerle bugünkü görünümü almıştır. Ayrıca , bu dönemde Kuzey Yarımküre’de buzullaşma dönemleri görülmüştür. Kuzey Amerika’da en büyük buzul yayılması Kanada Kalkanı üzerinde olmuştur. Buzulların en yaygın olduğu zamanda buzul sınırı , Büyük göllerin güneyinde 40 derece kuzey enlemine kadar inmiştir. Günümüzden 10.000 yıl önce Göller yöresinde , 6.000 yıl önce Alaska’da buzullaşma sona ermiştir. Grönland Adas’ında ise henüz sona ermemiştir.
Yeryüzü Şekilleri
Amerika , Asya (1010 m) ve Afria (660 m) kıtalarından sonra dünyanın üçüncü anakarasıdır. Kuzey Amerika’nın ortalama yükseltisi 600 m , Güney Amerika’nın 550 m dir. Buna göre kıta , Avrupa (330 m) Okyanusya (330 m ) kıtalarından daha yüksektir.
Kuzey ve Güney Amerika anakaralarının yeryüzü şekilleri gözden geçirildiğinde , bu iki kıta rölyefinin birbirine benzerlik gösterdiği ve bu benzerlikte bir simetriliğin olduğu dikkati çeker. bu simetrilik genç dağlarda dahada belirgindir. Kıatada yüzey şekilleri bakımından Kuzeyden güneye doğru , üç büyük birim uzanır: Dağlar , Platolar ve Ovalar.
a) Dağlar : Batıda , genç dağlar , Alaskadan Ateş ülkesine kadar yaklaşık 20.000 km boyunca yayılır. Bu dağ sırasında Kuzey Amerika’da Kayalık Dağları , Güney amerika da ise And Dağları denir. Burası aynı zamanda deprem sınırının orta bölümünde yer alan Aconcagua Doruğu (6959 m) Amerika’nın en yüksek noktasını oluşturur. kıtanın yaklaşık orta kesmi çok daralarak 64 km. ye kadar düşer. Burada 1914 yılında ulaşıma açılan Panama Kanalı , Büyük Okyanus ile Atlas okyanusu arasındaki ulaşımı en kısa yoldan sağlar.
b) Platolar: Amerika’nın platoları yapı itibatiyle çeşitli jeolojik devirler kapsamına rağmen , genellikle kambrium öncesi eski kütleler üzerinde yer alırlar. kıtadaki başlıca platoları iki platoları iki bölümde ele almak mümkündür: alp Orejenezi içinde sıkıştırılmış platolar ; Kaledonya ve Hersinya kıvrımları çevresinde, Huron kıvrımları üzerinde oluşmuş platolar.
Alp Orejenezi içinde sıkışmış platolar Kuzey Amerika’da oldukça geniş yer kaplarlar. bunların başlıcalarını ise Kolombiya Platosu , büyük Havza ve Meksika Platosu oluşturur. Güney Amerika’da ise Alp Orejenezi içindeki platolar oldukça küçük ve dağ sıraları arasına sıkışmış durumdadırlar. Bunların başlıcalrı Peru ve Bolivya platolarıdır. Patoganya Platosu ise Güney andlar’ın doğusunda uzanır.
Kaledonya, Hersinya kıvrımları çevresinde, Hurom kıvrımları üzerinde yer alan platolar ise birincisine göre daha geniş alanlıdır. Kuzey Amerika’da yer alan platolar ise birincisine göre daha geniş alanlıdır. Kuzey Amerika’da yer alan Labrador platosu, Ozak platosu; Güney Amerika’da yer alan Guyana ve Brezilya platoları oldukça geniş ve yüksek düzlükleri ihtiva ederler. Bu platoların yükseklikleri 400 m ile 2000 m arasıonda değişmektedir.
c) Ovalar: Dağların okyanuıs kıyılarına paralel uzanmalarından dolayı, Amerika kıtasında önemli kıyı ovaları( Florida ve Carolina hariç) gelşememiştir. Genelde ovalar büyük akarsu sistemlerinin akaçlama alanlarında oluşmuştur. Anakaradaki akarsuların büyük oluşu, ovaların dsa geniş yüz ölçümlü olmasına yol açmıştır. Amerika’da yer alan bu oveların toplam alanı, Avrupa’nın toplam alanından daha geniştir. Bu nedenle, kıtanın tarımsal ekonomik potansiyeli oldukça yüksektir. Kuzey Amerika’da Missisippi-Missiouri ırmaklarının akaçlama sahasında geniş düzlükler yer alır. Güney Amerika’daki Amazon alçak sahası, yedi milyon km2 ‘lik bir akaçlama alanı oluşturur. Pek engebeli olmayan bu geniş ovada eğim oldukça düşüktür. Orinoco ve Paraguay ırmaklarının havzalarında da, geniş alüvyon ovaları vardır. Ykalaşık 780.000 km2’lik bir alanı kaplayan Pampalar, And’lardan taşınmış gevşek tortullardan oluşmuştur.
İklim ve Bitki Örtüsü Özellikleri
Amerika kıtasının kuzey-güney doğrultusunda büyük bir mesafe boyunca yayılması bu kıtada çeşitli iklim tiplerinin oluşmasına sebep olmuştur. Ayrıca doğu ve batısında dağlık bölgelerin bulunması, iç kesimlerin de bu dağlık alanlar vasıtasıyla denizlerden ayrılmış havzaların yer alması ve kıyılarında farklı sıcaklıkta akıntıların mevcut olması kıtanın iklimini daha da çeşitlendirmektedir.
Kıtada sıcak iklimler, çöl iklimleri, ılıman iklimler ve soğuk iklimler olmak üzere, başlıca dört iklim tipi görülür. Kuzey Amerika büyük bölümüyle ılıman kuşakta, Güney Amerika daha çok tropikal kuşakta yer alır.
a) SIcak iklimler ve Bitki Örtüsü
1) Ekvatoral İklim: Tropikal bölgedeki birinci iklim türünü oluşturan bu iklim türü, Amazon alçak sahası, Orta Amerika, Antil adaları ve Guyana’nın batısında görülmektedir. Sıcaklık bütün aylarda 20C’nin üstündedir. Kurak mevsim yoktur. Ancak iki max. yağmur devresi vardır. Yılık yağış tutarı ortalama 2500mm iken, Kolombiya’nın Chaco yöresinde rekor düzeye, 8991mm’ye ulaşır.
Bitki örtüsü, nemli tropiklal ormanlardan oluşur. Alçak bölgelerde asıl tropikal ormanlar yayılış gösterir. 1000 m’den yüksek bölgelerde ise nemli tropikal ormanlar bazı değişikliklere uğrarlar. And’ların kuzey bölümünün doğu yamaçlarında 1300m’ye kadar gür tropikal ormanlar 3200m’ye kadar subtropikal orman şeridi ve daha yüksek seviyelerde Paramo denilen ağaçsız dağ stepleri yer almaktadır.
Mangrovlar nemli tropikal bölgelerin dışında nadiren çıkarlar. Amerika’da Mangrov toplulukları Florida’da, Bermuda adaları, Güneydoğu ve Kuzeydoğu Brezilya’da, Ekvator’da ve Orta Amerika kıyılarında görülmektedir. Tür bakımından fakir olup tüm Mangrovlar ancak 26 kadar türe ayrılır.
2) Tropikal İklim: Savan iklimi de denilen Tropikal iklim türünde yıllık sıcaklık ortalaması 18 C’nin altına düşmemekle birlikte, günlük sıcaklık farkları ekvatoral iklime göre daha büyüktür. Yağışlar daha az olup kurak devrenin süresi ve şiddeti artar. Savan iklimi Orinoco havzası, Brezilya platosu ve Ekvator’un batısındaki bazı yörelerde görülür.
Devri yağışlı tropikal bölgede, en geniş yeri savanlar ve savan ormanları kalplar. And’larda ise devri yağışlı tropiklerdeki yükselti katları görülmektedir. Bu dağların orta yamaçlarında dağ savanları, daha yükseklere kurakçıl çalılıklar ve nihayet ağaç sınırının üstünde yer alan Puna katında kurakçıl otlarda, dikenli çalılarda ve Sukkulentlerden(etlimsi yapraklı bitkiler) oluşan bitki örtüsü yer almaktadır.
3) Yüksek Saha İklimleri: Tropikal bölgedeki sıcak iklimlerin yüksek saha çeşitleri, Kolombiya iklimi ve Meksika iklimi olarak iki türe ayrılır. Bunlara sıcak kuşağın yükseklik iklimleri denilmektedir. Bu iklim tiplerinde yağışlar coğrafi enleme bağlı olmakta ve sıcaklıklar ise yükseltiye göre azalmaktadır. Ekvador ve Kolombiya’da görülen Kolombiya iklim tipinde, Ekinokslara tekabül eden iki yağış azamisi vardır. Yıllık ortalama sıcaklıklar her yerde 20 C’nin altındadır. Yıllık sıcaklık farkı gayet azdır. Bu iklim tipinde don olayı görülebilmektedir. Peru ve Meksika yaylalarında görülen Meksika iklim tipi ise sıcaklığın yıllık genliği artar ve yağış rejiminde kurak devre çok belirgin bir hal alır.
b) Çöl İklimleri ve Bitki Örtüsü
1) Sıcak çöl iklimi: Amerika’da sıcak çöl iklimleri Aşağı Kolorado, Meksika’nın iç yaylaları, Aşağı Kaliforniya ve Peru-Şili kıyılarında görülmektedir. Yıllık yağış tutarı 30-40mm’yi geçmez. Bağıl nem çok azdır(%5-30). Yıllık ve günlük genlik 15 C ile 25 C arasındadır ve sıcaklık sıfırın altına düşmez. KUzey Şili ve Peru’nun kıyı bölgesinde Okyanusal çöl iklimi(Peru tipi) görülür. Bunun nedeni, Humboldt Akıntısı ve And’ları aşarak kıyıya kadar uzanan kuru Alizelerdir. Soğuk hava kütlesinden oluşan, yaklaşık 400m kalınlığındaki bir bulut katmanı, yere yakın hava katmanlarının ısınmasını önler. Bu nedenle sıcaklık öbür bölgelere göre oldukça düşüktür. Örneğin Lima’da yıllık sıcaklık değerleri, şubatta 23 C ağustosta 15,9 C’dir. Nispi nem oldukça yüksektir(Kışın %81, yazın %78). Yılın en az altı ayını güneşsiz geçiren Peru kıyıları dünyanın en büyük bulutlu çöl bölgesidir. Yıllık ortalama yağış tutarının ancak 40-50 mm kadar olduğu bu kıyılarda, yoğun sis tabakası belirli bir nem sağlar. Lomos denilen ve bazen havanın yoğunlaşmasından meydana gelen bir çiseleme yağış alan tepelik bölgelerde, seyrek çalı türleri görülmektedir. Kıyı boyu tamamıyla çıplaktır. Kuzey Şili-Güney Peru kıyılarında Atakama çölü yer almaktadır.
Sıcak çöllerde bitki örtüsü olarak seyrek çalı ve ot türleri görülür. Bu bölgelerde bitki hayatı topiklere doğru olan kesimlerde yazın, tropikler dışında ise ilkbaharda canklanma gösterir. Kaliforniya Yarımadası’nın güneyinde çalı ve ağaçlık formasyonu arasına büyük kaktüsler de karışmaktadır. Kuzeybatı Meksika çöllerinde hakiki türleri çöl stepler oluşturur.
2) Soğuk çöl iklimi: Büyük Havza yaylalarında ve Güney Patagonya sahasında görülür. Yıllık yağış tutarı 70-80 mm’dir. Yıllık sıcaklık farkı 30-35 C’yı bulur. Birkaç ay sıcaklık sıfırın altına düşer. Güney Patagonya”da enleme bağlı olarak, Büyük Havza yaylalarında ise yükseltiye bağlı olarak çöl iklimi görülmektedir. Büyük Havza yaylalarında görülen soğuk çöl iklimine ayrıca Aral Tipi de denir. Soğuk çöllerin doğal bitki örtüsünü çöl bozkırları oluşturmaktadır.
c) Ilıman İklimler
1) Subtropikal iklimler ve bitki örtüsü
Akdeniz İklimi: Subtropikal iklimlerin birinci türü olan Akdeniz iklimi, Kaliforniya eyaletinin kıyı bölümünde ve Şili’nin 30 C güney enlemi çevresindeki kıyı bölgesinde etkilidir. Buralarda görülen iklim Akdeniz iklimini okyanusal iklim tipine benzemektedir. Kış yağışları önemlidir. Yağışın en az olduğu yaz devresinde, max. sıcaklıklar görülür.
Çin iklimi: ABD’nin güneydoğu kısmı ile Uruguay ve Paraguay’da Çin iklimine benzeyen bir iklim görülmektedir. Bu iklimin başlıca özelliği yazın en yağışlı mevsim olmasına rağmen, kış aylarının da önemli olmasıdır. Nemlilik oranı yıl boyunca yüksektir. Yıllık sıcaklık farkı 20 C’nin üstündedir.
Bitki örtüsü olarak Kaliforniya kıyılarında Chapparal(çaparal) adı verilen ve makiye çok benzeyen çalı formasyonları gelişmiştir. Kalifornia eyaletinden kuzeye doğru Oregon eyaletine kadar, genellikle meşelerin yer aldığı sert yapraklı orman görülmektedir. Kaliforniya yarımadasının büyük bir kısmı ise kreozot çalısı(Creosote Busch) ile kaplıdır. Orta Şili alanında ise kıyıda sert yapraklı çalı formasyonları, yükseklere doğru ise orman formasyonları görülür.
Subtropikal kuşakta kıtaların doğu kıyıları genelde yazın bol yağış alır. Bu nedenle, söz konusu bölgenin asli vejetasyonu ormandır. Bu orman formasyonları, kurak mevsimde yaprağını döken nemli ormanlar ve kuru ormanlar karakterindedir. Kuru orman formasyonu, Amerika’da; Meksika, Bolivya ve Güney Brezilya ile Kuzeybatı Arjantin’de And dağlarını doğu yamaçlarında görülmektedir. Bu ormanlarda tropikal kuşağın daimi nemli ormanlanları arasındaki sınırı çizmek güçtür. Buna karşın subtropikal ormanlarının Kutbi sınırı kabaca 30C paralelini izler. Subtropikal nemli ormanlar ise ABD’nin güneydoğusunda, Paraguay ve Uruguay’da yaygındır.
2. Okyausal İklim ve Bitki örtüsü
Bretanya iklime de denilen okyanusal iklim, ABD’nin kuzey batı eyaletleri ile Kanada’nın batı kıyılarını, Patagonya Andlarının okyanusa bakan taraflarında görülür. Bu iklim türü, sıcaklık ve yağışın mevsimlere dağılışının düzenli olması, sıcaklık farkınını 10 C civarında olması, don olayıın çok nadir görülmesiyle karekterize edilir.
Okayanusal iklim tipinin doğal bitki örtüsü; geniş ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan karışık ormanlardır. Kuzey Amerika’nın batısındaki Sierra Nevada Sıra Dağlarında ömürleri 4000 yılı bulan, boyları 120m.ye varan dev sekoyalar(mammuk ağacı), daha kuzeyindeki dağlarda ise Douglas çamları görülür. Çayırlarda geniş yar kaplar. Dağların yüksek kesimlerinde ise Alpin bitki örtüsü yayılış gösterir.
Kuzeybatı Kanada ile Alaska’nın Pasifik kıyısında ve Patagonya Andları’nın güney kesiminde ise okyanusal soğuk iklim görülmektedir. Bu iklim tipinde en soğuk ayın ortalaması -3 c civarında ve dört ayın ortalama sıcaklığı 0 cnin altındadır. Yaz serindir. Bütün yıl yağışlı olmakla beraber, maksimum yağış sonbahara rastlar. Bu bölgelerin doğal bitki örtüsü ise konifer ormanlardan ve çayırlardan oluşmaktadır.
3- Karasal İklimler ve Bitki Örtüsü
Nemli Karsal iklim: bu iklim türü, ABD’nin Atlantik kıyısında, Appallaşlar’da Göller Yöresi’nde Kuzey Dakota Eyaletine kadar uzanan geniş sağada ve Brezilya’da Minas Gerais Eyaleti’nde hüküm sürer. Sıcaklık değişimleri sık görülür. Yıllık sıcaklık farkı 25c civarındadır. Kışlar soğuk ve kurak, yazlar sıcak ve yağışlıdır. Sıcaklık farkı kıyıdan iç kesimlere doğru ve düşük enlemlerden uzaklaşıldıkça artar.
Bu iklim tipinin doğal bitki örtüsü: geniş ve iğne yapraklı ağaçlardan oluşan karışık ormanlardır. Appalaş Dağları’nda ve Büyük Gölleri yöresinde çayırlarda geniş yer kaplar.
Yarı Kurak Karasal İklim: Orta Kuşak Geçiş İklimi de denilen bu iklim türü, Kuzey Amerika’da, ABD’nin 100ile 120c batı boylamları arasında kalan bölge ile Arajanti’nin orta bölümde Pampalar bölgesinde görülmektedir. Bu iklim tipinde, yıllık sıcaklık 15c civarındadır. Mevsimler arasında yağış farkları fazla değildir. Bu iklim tipinin doğal bitki örtüsünü bozkır formasyonları oluşturur.
Şiddetli Karasal İklim:Kanada’nın güney yarısında tayga veya Sibirya iklim tipide denilen şiddetli karasal iklim görülür. Bu iklimde, en soğuk ay ortalaması -20c civarındadır. En sıcak ay ortalaması 20c dolayındadır. Yaz 3 ay devam eder. Baharlar çok kısadır. Yıllık yağış tutarları genelde çok azdır.
Şiddetli karasal iklim bölgesi, subartik iğne yapraklı prman formasyonu ile kaplıdır. Bu orman, Sibirya’dan alınan bir terimle Tayga adı ile tanınır. Kuzey Amerika’nın kuzeyinde eni ortalama 1500 km.ye varan bir kuşak halinde uzanır. İklim şartları dolayısıyla doğudan batıya gidildikçe kuşağın genişliği artar.
Soğuk İklimler ve Bitki Örtüsü
1)kutup-Altı iklimi: Kuzey Amerika’nın kuzey yarısında kalan bölgelerde, Kayalık ve And dağlarının yüksek kesimlerinde ve Ateş Ülkesinde görülen bu iklim tipinde , sıcaklık yıl boyunca düşüktür. En sıcak ay ortalaması 10 c altındadır. Yıllık yağış miktarı 250 mm.nin altında olup toprak uzun süre donmuş durumdadır. Yazın buzlar ve karlar kısa bir süre erir ve bataklıklar oluşur. Doğal bitki örtüsü bazı yosun çeşetleriyle soğuğa dayanıklı kurakçıl çalılardan oluşan tundradır. Bol yağışlı okyanusal subpolar iklim sahasına tekabül eden alanlarda , daima yeşil çayırlar gelişmiştir. Ateş Ülkesinde ve Gröland (Yeşil Ülke) adasının kıyılarında bu formasyon yaygındır.
2) Kutup İklimi : bu iklim tipi, Gröland Adası ile Kanada’nın kutup takımlarında görülür. Toprak, derinlere kadar donmuş haldedir. Yıl boyunca sıcaklık o C in altındadır. Yağış son derece azdır ve kar şeklindedir. Kutup ikliminin bütün şiddetiyle hüküm sürdüğü bölgelerde, kutbi çöller görülür. Çok seyrekte olsa bazı kutu alanlarda bitki örtüsüne rastlanır. Buraları sıcak çöllerin vahalarına denk gelmektedir.
Hidrografik Özellikler
Amerika’nını batısında, kuzey-güney doğrultusunda Pasifik kıyılarına paralel olarak Kayalık ve And Dağları uzanmaktadır. Bu nedenle, uzun ve önemli akarsular kıtanın doğusunda yer almaktadır. Bunların başlıcalırını ise Kuzey Amerika’daki Missisipi,(6020km.), Meacekenzie(4242km.) Rio Grande(3200km.), ve Yuko(3018km.) nehirleri ile Günay Amerika’daki Amozon(6437km.), Parana(3104km.) ve Orinoco(2736km.) nehirleri oluşturur. Bunlardan Amazon, su toplama havzasının genişliği(7.050.000 km2.) ve yıllık ortalama akımı (100.000m3/sn.) bakımından dünyanın en büyük akarsuyudur. Missisipi ise uzunluğu bakımından Nil(6648km.), Amazon(6437km.) ve Yangtze’den(6300km.) sonra 4. Sırada gelir. Amarika’nın 3. Büyük akarsu sistemi olan Parana Nehri üzerinde, tristik açıdan önemli olan İquaçu Çağlayanı vardır. Orinoco’nun yan kollarından birisi olan Caroni Irmağı üzerinde ise dünyanın en yüksek çağlayanı olan Angel Çağlayanı yer alır. Bunu yüksekliği, 980m.’dir. Amerika’nın Büyük Okyanusa dökülen başlıca akarsuları Colombia(1954km.) ve Colorada(233km.) ırmaklarıdır.
Amerikada göllerin en fazla bulunduğu yer, Kuzey Amerika’nın kuzeydoğu bölümüdür. Bu nedenle, buraya göller kuşağı adı verilmektedir. Buradaki göller, Buzul Çağı’nda oluşmuştur. Kanada-ABD sınırında yer alan Superior, Huron, Erie ve Ontario gölleri, bütünüyle ABD toprakları içinde kalan Michigan Gölü’yle birlikte Büyük Gölleri oluşturur. Bu göllerin toplam alanı 245 bin km2.dir. Büyük Göller kendi arasında birbirine bağlı olup fazla sularını St. Lawrence(sen lavrens) Irmağı vasıtısayla Atlas Okyanusuna boşaltır. Erie ile Ontario gölleri arasındaki kanalda, tristik açıdan büyük önem taşıyan Niyagara Çağlayanı vardır.
Büyük Ayı(29.000km.2), Büyük Esir(28.930km2) ve Winnipeg(24.650km2) gölleri ise tamamen Kanada’da bulunmaktadır.
ABD’nin Utah Eyaletindeki Büyük Tuz Gölü, kurak bir bölgede bulunur. Gölün dışarıya akıntısı yoktur. Yüzölçümü 4400km2 ile 6100km2 arasında, tuzluluk oranı ise %13 ile%17 arasında değişen bu gölden çok miktarda tuz elde edilir.
Orta Amerika’daki göller, oluşumu bakımından çoğunca volkanik kökenlidirler. Genellikle küçük yüz ölçümlü olan bu göllerin başlıcaları, Nikaragua ve Managua gölleridir. Birbirine bağlı olan bu iki göl, fazla sularını Rio San Juan Irmağıyla Karaip Denizi’ne boşaltır. Orta Amerikada kanal açılması mümkün olan kıstaklardan biri olan bu çukur alan. Nikaragua Devlerine büyük sıtratejik önem kazandırmıştır.
Yarı tuzlu bir kıyı gölü olan Maracaibo’dan sonra Güney Amerika’nın en büyük gölü Peru ile Bolivya arasında, deniz yüzeyinden 3180m. Yükseklikte yer alan 8300km2’lik bir alan kaplayan Titicaca Gölü’dür. Gölün fazla suları, güneydoğusunda yer alan Poopo Gölü’ne(280km2.), bir gedeğen vasıtasıyla boşalır.